Tóm tắt Luận án Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại quân khu 3 bộ quốc phòng

Nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận án Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại quân khu 3 bộ quốc phòng

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH VŨ QUANG PHIẾN QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI QUÂN KHU 3 BỘ QUỐC PHÒNG Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng Mã số : 9.34.02.01 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2019
2. Công trình được hoàn thành tại Học viện Tài chính Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS. Nguyễn Trọng Thản 2. TS. Phạm Đức Hồng Phản biện 1: ........................................................ ........................................................ Phản biện 2: ........................................................ ........................................................ Phản biện 3: ........................................................ ........................................................ Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, họp tại Học viện Tài chính Vào hồi ..... giờ....., ngày..... tháng..... năm........ Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện Học viện Tài chính
3. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vốn đầu tư XDCB là một bộ phận chủ yếu và rất quan trọng trong toàn bộ vốn đầu tư quốc gia; chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi NSNN hàng năm. Vai trò quan trọng của nó không những đối với các lĩnh vực kinh tế - xã hội mà còn trong cả lĩnh vực quốc phòng - an ninh. Hàng năm, nhà nước thực hiện chi một khoản không nhỏ cho XDCB, đó là các công trình phục vụ cho nhiệm vụ huấn luyện, SSCĐ và chiến đấu của Quân đội, vì vậy, việc sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm vốn đầu tư XDCB là vấn đề mang tính cấp bách. Trong thời gian qua đảng, nhà nước và BQP đã ban hành nhiều văn bản pháp quy về quản lý và sử dụng vốn đầu tư XDCB, đảm bảo đúng mục đích, kế hoạch, tiết kiệm và hiệu quả. Bên cạnh những mặt đạt được, công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN trong Quân đội nói chung và Quân khu 3 nói riêng vẫn còn những hạn chế nhất định như: qui hoạch tổng thể còn chưa thật chính xác; đầu tư dàn trải, manh mún; hồ sơ, qui trình thanh, quyết toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN vẫn còn thiếu sót và lãng phí vẫn còn xảy ra, bộ máy quản lý cồng kềnh, chồng chéo, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý chưa đồng đều dẫn đến hiệu quả vốn đầu tư XDCB từ NSNN chưa cao. Xuất phát từ lý do trên, NCS đã chọn đề tài “Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3 - BQP” làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sỹ kinh tế. 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận án là đề xuất quan điểm, các giải pháp và điều kiện thực hiện các giải pháp tăng cường quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3 - BQP đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 có luận cứ khoa học, có tính khả thi cao. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, hệ thống hóa và phân tích làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về vốn đầu tư XDCB và quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN. Hai là, tổng hợp, phân tích và minh chứng làm rõ thực trạng quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3 - BQP về kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân.
4. 2 Ba là, xây dựng hệ thống mục tiêu, quan điểm, các giải pháp và điều kiện thực hiện các giải pháp tăng cường quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3 đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 có luận cứ khoa học, có tính khả thi. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN trong quân đội. Phạm vi nghiên cứu đề tài luận án: Phạm vi nội dung nghiên cứu: luận án tiếp cận nghiên cứu quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN theo chu trình quản lý NSNN, theo đó quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN gồm: lập kế hoạch vốn đầu tư, tổ chức thực hiện kế hoạch vốn đầu tư, quyết toán vốn đầu tư, thanh tra và kiểm tra trong quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN, với chủ thể quản lý là Bộ Tư lệnh Quân khu 3. Phạm vi không gian và thời gian: luận án nghiên cứu tại Quân khu 3; về thực trạng khảo sát số liệu trong giai đoạn 2012 - 2018; về quan điểm và các giải pháp đề xuất được nghiên cứu áp dụng đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận nghiên cứu luận án được sử dụng là phương pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể được sử dụng nghiên cứu luận án là nghiên cứu các số liệu thứ cấp, thống kê, phân tích, tổng hợp, minh chứng để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu theo mục tiêu nghiên cứu của đề tài đặt ra. 6. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận án được kết cấu gồm 4 chương. Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án; Chương 2: Lý luận chung về quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN; Chương 3: Thực trạng quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3; Chương 4: Giải pháp tăng cường quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3.
5. 3 Chương 1 TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ 1.1.1. Các nghiên cứu có liên quan đến quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước 1.1.2. Những nghiên cứu liên quan đến quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong quân đội 1.2. KHOẢNG TRỐNG TRONG CÁC NGHIÊN CỨU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU 1.2.1. Khoảng trống trong các nghiên cứu Qua tổng quan cho thấy, các công trình khoa học được triển khai và đạt được những mục tiêu đã đặt ra. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một công trình khoa học, đề tài luận án nào triển khai nghiên cứu về quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN đối với một đơn vị quân đội cụ thể nói chung và Quân khu 3 nói riêng, với các đặc điểm đặc thù riêng như: có loại vốn thanh toán qua KBNN, có loại vốn thanh toán qua hệ thống tài chính quân đội. 1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu - Lý luận cơ bản về quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN nói chung, tại các đơn vị Quân đội nói riêng? - Những đặc điểm đặc thù của Quân đội ảnh hưởng đến quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN như thế nào? - Kết quả, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu 3-BQP? - Quan điểm trong quản lý vốn đầu tư XDCB? - Để tăng cường quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN ở Quân khu 3 trong thời gian tới cần phải làm gì? KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Chương 1 đã tổng quan các nghiên cứu đã công bố có liên quan đến đề tài luận án và đạt được một số kết quả cụ thể sau: Nêu và đánh giá được các nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án, qua đó chỉ ra những thành quả nổi bật cũng như những mục tiêu cụ thể đạt được của các công trình đó; nhận định những mảng còn trống trong các nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án đã công bố để kết luận sự đúng đắn của việc lựa chọn đề tài nghiên cứu; nêu các câu hỏi nghiên cứu mà đề tài luận án cần tập trung giải quyết.
6. 4 Chương 2 LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XDCB TỪ NSNN 2.1. ĐẦU TƯ, ĐẦU TƯ XDCB VÀ VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 2.1.1. Đầu tư và đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước 2.1.1.1. Đầu tư và phân loại đầu tư trong nền kinh tế Đầu tư là việc sử dụng các nguồn lực (bỏ vốn, nhân lực, vật lực vào hoạt động nào đó ở thời điểm hiện tại để nhằm đạt được kết quả, hiệu quả, lợi ích (kinh tế, xã hội) lớn hơn trong tương lai. Các cách phân loại chủ yếu: (1) Căn cứ vào phương thức và kết quả đầu tư; (2) Căn cứ vào phạm vi sở hữu vốn đầu tư; (3) Căn cứ vào hình thức biểu hiện của sản phẩm đầu tư (4) Căn cứ vào quy mô đầu tư, (5) Nếu căn cứ vào mục đích đầu tư: 2.1.1.2. Đầu tư XDCB và Đầu tư XDCB từ NSNN 2.1.1.3. Đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước Đầu tư XDCB từ NSNN là một loại hình đầu tư phát triển, đầu tư công sử dụng vốn NSNN nhằm xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ cho việc thực hiện các chức năng quản lý của nhà nước. 2.1.2. Dự án đầu tư và quy trình thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước 2.1.2.1. Dự án đầu tư 2.1.2.2. Qui trình thực hiện dự án đầu tư
7. 5 Quy hoạch phát triển KTXH Quy hoạch Quy hoạch phát triển ngành I Quy hoạch xây dựng Quy hoạch đất đai, môi trường 5 4 5 2 1 Lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư Quản Quản Chuẩn bị II (báo cáo nghiên cứu tiền khả thi BCNCTKT) lý Quản lý đầu tư Quản Quản lý lý hợp lý chi phí Lập, thẩm định phê duyệt Dự án đầu tư quyết thanh đồng đấu công (Báo cáo nghiên cứu khả thi) xây toán toán thầu trình dựng Khảo sát, thiết kế Thực hiện III đầu tư Lập thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán Thi công xây dựng, lắp đặt công trình Kế hoạch vốn Đầu tư XDCB Lập các thủ tục hoàn công, nghiệm thu công trình Kết thúc đưa vào IV Quan hệ gián tiếp sử dụng Bàn giao cho đơn vị sử dụng Bảo hành công trình Quan hệ trực tiếp
8. 6 2.1.3. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước 2.1.3.1. Khái niệm vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước Vốn ĐTXDCB là toàn bộ những chi phí đã bỏ ra để đạt được mục đích đầu tư bao gồm: Chuẩn bị đầu tư, chi phí thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong tổng dự toán". 2.1.3.2. Phân loại vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước Căn cứ vào nguồn gốc phát sinh; căn cứ vào phân cấp quản lý; căn cứ vào mục đích sử dụng; căn cứ vào trình tự đầu tư XDCB; căn cứ vào phương thức huy động; cần phân biệt rõ 2 khái niệm: vốn ĐTXDCB từ NSNN và vốn đầu tư công. 2.1.4. Đặc điểm sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN 2.1.4.1. Đặc điểm sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN 2.1.4.2. Đặc điểm sử dụng vốn đầu tư XDCB trong lĩnh vực Quốc phòng, An ninh 2.2. QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XDCB TỪ NSNN 2.2.1. Khái niệm, đặc điểm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước 2.2.1.1. Khái niệm quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN là hoạt động của chủ thể quản lý thông qua việc sử dụng các phương pháp và công cụ quản lý tác động vào đối tượng quản lý là quá trình phân phối và sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN để điều khiển các hoạt động đầu tư XDCB có hiệu quả nhằm thực hiện các mục tiêu của Nhà nước. 2.2.1.2. Đặc điểm của quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN - Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN phải tuân thủ các Luật và các văn bản quy định về đầu tư XDCB; phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình hoạt động của đầu tư XDCB. - Chủ thể tham gia quản lý rất đa dạng, bao gồm các cơ quan, tổ chức của nhà nước từ trung ương đến địa phương. - Mục tiêu quản lý là đảm bảo sử dụng vốn đúng mục đích, đúng nguyên tắc, đúng tiêu chuẩn, đúng chế độ quy định.
9. 7 Quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN trong quân đội mang những đặc điểm chủ yếu sau: Thứ nhất, chủ thể quản lý bao gồm các cơ quan chức năng thuộc BQP; cơ quan tài chính các cấp và các cơ quan chức năng của Nhà nước, UBND địa phương. Thứ hai, vốn được cấp phát, quản lý theo kế hoạch với một quy trình chặt chẽ; nó có tính chất đặc thù, phức tạp của quá trình đầu tư XDCB trong quân đội. Thứ ba, không vì mục tiêu lợi nhuận mà hướng tới tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật góp phần nâng cao khả năng huấn luyện SSCĐ và chiến đấu của quân đội. 2.2.2. Nguyên tắc quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN - Đúng đối tượng - Thực hiện nghiêm chỉnh trình tự đầu tư và xây dựng, có đủ các tài liệu thiết kế và dự toán được duyệt - Đúng mục đích, đúng kế hoạch - Theo mức độ khối lượng thực tế hoàn thành kế hoạch và chỉ trong phạm vi giá dự toán được duyệt 2.2.3. Những yêu cầu và căn cứ trong quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước 2.2.3.1. Những yêu cầu quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước Các yêu cầu đối với lập kế hoạch, phân bổ vốn đầu tư; đối với cấp phát, giải ngân vốn đầu tư XDCB; đối với quyết toán vốn đầu tư dự án hoàn thành. 2.2.3.2. Hệ thống căn cứ quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản Đơn giá, định mức, các văn bản pháp lý về quản lý đầu tư XDCB là những căn cứ cơ bản trong quản lý vốn đầu tư XDCB. - Đơn giá XDCB gồm 3 loại: đơn giá tổng hợp; đơn giá khu vực thống nhất; đơn giá cho các công trình riêng biệt. - Định mức dự toán cho mỗi loại công việc bao gồm 3 nội dung: mức hao phí vật liệu; mức hao phí lao động; mức hao phí máy thi công.
10. 8 2.2.4. Nội dung quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN Xét trên góc độ quản lý tài chính gắn với quản lý chu trình NSNN bao gồm các nội dung cơ bản sau: 2.2.4.1. Lập kế hoạch, thẩm tra phân bổ vốn đầu tư XDCB 2.2.4.2. Quản lý chi phí, tạm ứng và thanh toán khối lượng hoàn thành 2.2.4.3. Quyết toán vốn đầu tư XDCB công trình hoàn thành 2.2.4.4. Thanh tra, kiểm tra, kiểm toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN 2.3. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 2.3.1. Tiêu chí đánh giá sử dụng vốn đầu tư đúng mục đích 2.3.2. Tiêu chí hệ số huy động tài sản cố định 2.3.3. Tiêu chí đánh giá cơ cấu thành phần của vốn đầu tư 2.3.4. Tiêu chí đánh giá về thanh toán vốn đầu tư 2.3.5. Chỉ tiêu đánh giá về quyết toán vốn đầu tư KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 Chương 2 đã hệ thống hoá những nhận thức chung về vốn đầu tư XDCB như: khái niệm, đặc điểm, nội dung và vai trò của vốn đầu tư XDCB từ NSNN tác động trực tiếp đến quốc phòng - an ninh của mỗi quốc gia; hệ thống hóa những lý luận cơ bản về quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN, qua đó hình thành những luận cứ quan trọng cho việc phân tích, đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu; đã chỉ rõ những tiêu chí đánh giá quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN, đây là cơ sở cho việc phân tích đánh giá thực tiễn, đồng thời chỉ rõ những tồn tại, nguyên nhân trong công tác quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN tại Quân khu, ở nội dung của chương 3.