Tóm tắt Luận án Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế của Việt Nam

Nội dung tài liệu: Tóm tắt Luận án Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế của Việt Nam

1. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận án Kế toán có vai trò đặc biệt quan trọng đối với hoạt động tài chính doanh nghiệp cũng như hoạt động tài chính của mọi đơn vị trong nền kinh tế đặc biệt là trong điều kiện kinh tế hội nhập, yêu cầu quản lý, kiểm soát thông tin kinh tế tài chính ngày càng chặt chẽ. Cùng với sự đổi mới kinh tế, hệ thống kế toán Việt Nam đã và đang cải cách sâu sắc triệt để , từng bước tiếp cận và hòa nhập với nguyên tắc , thông lệ và chuẩn mực quốc tế. Thông tin của kế toán là một trong những tiêu chuẩn hàng đâu để đảm bảo sự an toàn và khả năng mang lại thắng lợi cho các quyết định kinh doanh. Để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp đòi hỏi phải có một hệ thống công cụ quản lý kinh tế - tài chính, đó là hệ thống kế toán. Kế toán là một công cụ quan trọng không thể thiếu trong quá trình quản lý hoạt động của một tổ chức. Kế toán là công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ, có hiệu quả mọi hoạt động kinh tế tài chính, cung cấp đầy đủ, trung thực, kịp thời, công khai, minh bạch thông tin của các đơn vị, đặc biệt đối với các công ty cổ phần tư vấn thiết kế của Việt Nam, một tổ chức kinh tế có những quan hệ kinh tế đặc trưng với quy mô khác nhau, lĩnh vực hoạt động đa dạng đòi hỏi công tác kế toán phải được tổ chức khoa học, hợp lý. Bên cạnh đó, yêu cầu về kinh tế và hội nhập kế toán quốc tế đòi hỏi công tác kế toán phải được hoàn thiện để đáp ứng được nhu cầu minh bạch hóa thông tin đối với các đối tác trong nước và quốc tế hóa một cách cao nhất đối với các đối tác nước ngoài. Công việc của cán bộ kế toán không còn chỉ dừng lại ở việc ghi chép, xử lý số liệu và lập báo cáo tài chính mà còn tham gia phân tích, thiết kế, đánh giá hệ thống thông tin kế toán. Các công ty cổ phần tư vấn thiết kế của Việt Nam là một loại hình doanh nghiệp đặc thù cung cấp dịch vụ tư vấn thiết kế cho ngành xây dựng nằm trong sự phát triển chung của ngành xây dựng, đóng vai trò quan trọng trong
2. việc thiết kế nên hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật phục vụ sự phát triển của nền kinh tế. Tỷ lệ tăng trưởng trong lĩnh vực tư vấn thiết kế xây dựng thường xuyên duy trì ở mức khá cao, đóng góp tích cực vào GDP cả nước trong những năm qua với chất lượng nhân lực đã được nâng lên một bước, các doanh nghiệp trong nước đã có thể tự thiết kế, thi công xây dựng, quản lý vận hành nhiều công trình quy mô lớn, phức tạp ngang tầm khu vực và quốc tế, khả năng hội nhập của nhân lực ngành tư vấn thiết kế cũng có chuyển biến rõ rệt khi ngày càng có nhiều cán bộ kỹ thuật, quản lý người Việt Nam tham gia các doanh nghiệp tư vấn thiết kế vốn FDI và ngược lại có nhiều cán bộ kỹ thuật, chuyên gia nước ngoài tham gia các doanh nghiệp tư vấn thiết kế của Việt Nam. Tuy nhiên bên cạnh các kết quả đã đạt được, vấn đề trọng tâm của các công ty tư vấn thiết kế Việt Nam hiện nay đó là tổ chức công tác quản lý, mà đặc biệt hơn cả là tổ chức công tác kế toán. Việc tổ chức công tác công tác kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động của công ty là một trong những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, tạo uy tín trên thương trường. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các công ty cổ phần tư vấn thiết kế của Việt Nam là cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và tính thực tiễn. Xuất phát từ những lý do đó, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các công ty cổ phần tư vấn thiết kế của Việt Nam” để phát triển luận án của mình nhằm bổ sung lý luận và hoàn thiện thực tế về tổ chức công tác kế toán tại các công ty cổ phần tư vấn thiết kế của Việt Nam hiện nay. Kết cấu của luận án Ngoài lời mở đầu, kết luận phụ lục, luận án gồm có ba chương: Chương 1: Lý luận cơ bản tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
3. Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán trong các công ty cổ phần Tư vấn thiết kế của Việt Nam Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các công ty cổ phần Tư vấn thiết kế của Việt Nam
4. CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về kế toán và tổ chức kế toán trong doanh nghiệp 1.1.1. Các vấn đề cơ bản về kế toán trong doanh nghiệp 1.1.1.1. Khái niệm kế toán Kế toán ra đời gắn liền với quá trình tái sản xuất xã hội và tồn tại phát triển một cách tất yếu khách quan trong mọi hình thái kinh tế - xã hội. Sản xuất của xã hội ngày càng phát triển, trình độ khoa học kỹ thuật ngày càng cao, đòi hỏi yêu cầu về tổ chức và quản lý ngày càng cao và càng hoàn thiện hơn. Do vậy kế toán ngày càng phát triển cả về hình thức và phương pháp tổ chức để đáp ứng yêu cầu quản lý của tổ chức. Kế toán là một hệ thống thông tin đo lường, xử lý và cung cấp thông tin hữu ích cho việc ra các quyết định điều hành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hiện nay, có rất nhiều những nhận thức, quan niệm khác nhau về kế toán như khái niệm theo liên đoàn kế toán Quốc tế (IFAC), theo Luật kế toán số 03/2003/QH11, theo các trường đại học Theo liên đoàn kế toán Quốc tế (IFAC): Kế toán là nghệ thuật nghi chép, phân loại, tổng hợp theo một cách riêng có bằng những khoản tiền, các nghiệp vụ và các sự kiện mà chúng có ít nhất một phần tính chất tài chính và trình bày kết quả của nó. Điều 3 Luật Kế toán số 88/2015/QH13: Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động. Theo giáo trình kế toán tài chính của Học viện Tài chính, xuất bản năm 2011: Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị hiện vật và thời gian lao động.
5. Các khái niệm về kế toán tuy có điểm khác biệt song đều đi đến kết luận chung rằng kế toán là công cụ không thể thiếu được trong quản lý kinh tế, kế toán là khoa học thu nhận xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản và sự vận động của tài sản, các hoạt động kinh tế tài chính trong doanh nghiệp, nhằm kiểm tra, giám sát toàn bộ hoạt động kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. 1.1.1.2. Các quan điểm tiếp cận về kế toán Trong hệ thống quản lý kinh tế, kế toán với tư cách là một công cụ quản lý chịu chi phối trực tiếp bởi hai yếu tố cơ bản đó là: Khách thể quản lý kinh tế và chủ thể quản lý kinh tế. Qua tìm hiểu các cách tiếp cận kế toán nêu trên, khái niệm kế toán có thể khái quát “Kế toán là công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ, có hiệu quả mọi hoạt động kinh tế tài chính, cung cấp thông tin đầy đủ, trung thực, kịp thời, công khai, minh bạch, đáp ứng yêu cầu tổ chức, quản lý điều hành của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân”. Kế toán có thể được phân loại theo các tiêu thức khác nhau, giúp cho chúng ta nhận thức được nội dung, mục đích, phạm vi của từng loại kế toán. 1.1.1.3. Các giả định, khái niệm và nguyên tắc kế toán 1.1.2. Các vấn đề cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp Khái niệm “Tổ chức” được hiểu là hai hay nhiều người làm việc hoặc phối hợp với nhau để cùng đạt một kết quả chung. Công tác tổ chức bao gồm nhiều cấu thành như : mục tiêu, loại hình tổ chức, phương pháp, con người, phương tiện, thời gian và kiểm tra giám sát. Tổ chức công tác kế toán được coi là công việc quan trọng trong quá trình thực hiện công tác kế toán ở các đơn vị kế toán nhằm giúp cho việc thu nhận, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin cho công tác quản lý kinh tế tài chính của đơn vị. 1.1.2.1. Các quan điểm tiếp cận tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
6. Các quan điểm tiếp cận về tổ chức công tác kế toán có thể khác nhau, nhưng về thực chất đều hướng tới tổ chức một hệ thống kế toán với các thành tố có mối liên hệ mật thiết không thể tách rời giữa các yếu tố cấu thành bản chất của kế toán, nhằm thực hiện tốt các chức năng của kế toán bằng hệ thống phương pháp kế toán trong những môi trường, bối cảnh cụ thể gắn với tổ chức bộ máy và con người làm kế toán. Qua các quan điểm tiếp cận trên, theo nghiên cứu sinh, việc tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị kế toán cần được hiểu như là một hệ thống các yếu tố cấu thành gồm: Tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán, kỹ thuật tính toán, tổ chức vận dụng các chế độ, thể lệ kế toán, là việc tổ chức người làm kế toán theo các phần hành kế toán cụ thể, thực hiện các phương pháp kế toán phù hợp với yêu cầu thu nhận, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế tài chính, phù hợp với đặc điểm cụ thể của đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu thông tin phục vụ việc quản lý đơn vị. Vì vậy, NCS xin đi sâu phân tích nội dung tổ chức công tác kế toán theo cách tiếp cận thứ hai: “Tổ chức công tác kế toán tiếp cận theo quan điểm tổ chức vận dụng phương pháp kế toán” làm cơ sở lý luận tổ chức công tác kế toán trong chương này. 1.1.2.2. Nhiệm vụ tổ chức công tác kế toán trong DN 1.1.2.3. Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp 1.2. Nội dung tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp 1.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán trong doanh nghiệp Tổ chức công tác kế toán hiện nay có ba hình thức sau: + Hình thức tổ chức công tác kế toán tập trung; + Hình thức tổ chức công tác kế toán phân tán; + Hình thức tổ chức công tác kế toán vừa tập trung vừa phân tán; Mỗi hình thức tổ chức công tác kế toán trên đây có các mô hình tổ chức bộ máy kế toán tương ứng. 1.2.2. Tổ chức thu nhận thông tin ban đầu
7. Chứng từ kế toán là những giấy tờ và vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh và đã hoàn thành, làm căn cứ ghi sổ kế toán. 1.2.3. Tổ chức xử lý hệ thống hóa thông tin kế toán Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán là tổ chức vận dụng phương pháp tài khoản để xây dựng hệ thống tài khoản trên góc độ ban hành chế độ và vận dụng chế độ cho đơn vị hạch toán. Hệ thống tài khoản kế toán là bộ phận cấu thành quan trọng trong toàn bộ hệ thống kế toán doanh nghiệp. Tổ chức hệ thống sổ kế toán, doanh nghiệp cũng cần tổ chức vận dụng hình thức kế toán phù hợp với thực tế tại đơn vị. Khi tổ chức vận dụng hình thức kế toán, hiện nay các doanh nghiệp có thể lựa chọn áp dụng một trong các hình thức kế toán sau: - Hình thức kế toán Nhật ký sổ cái. - Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ. - Hình thức kế toán Nhật ký chung. - Hình thức kế toán Nhật ký chứng từ. - Hình thức kế toán trên máy vi tính. 1.2.4. Tổ chức công tác kiểm tra kế toán Kiểm tra kế toán là một nội dung quan trọng cho công tác kế toán thực hiện đúng yêu cầu, nhiệm vụ, chức năng của mình, thông tin kế toán cung cấp, chính xác, trung thực kịp thời, do vậy phải được tiến hành thường xuyên theo đúng chế độ quy định. Kết quả kiểm tra kế toán phải được lập biên bản hoặc trình bày trong báo cáo kiểm tra. Công tác kiểm tra kế toán trong doanh nghiệp gồm các nội dung sau: - Kiểm tra việc thực hiện các nội dung công tác kế toán. - Kiểm tra việc tổ chức bộ máy kế toán và người làm kế toán. - Kiểm tra việc tổ chức quản lý và hoạt động nghề nghiệp kế toán. - Kiểm tra việc chấp hành các quy định khác của pháp luật về kế toán. 1.2.5. Tổ chức hệ thống báo cáo tài chính Theo chế độ kế toán hiện nay, các báo cáo doanh nghiệp phải lập định kỳ gồm:
8. - Bảng cân đối kế toán. - Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh. - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. - Thuyết minh báo cáo tài chính. 1.2.6. Tổ chức phân tích thông tin kế toán Để đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin của các đối tượng, ngoài nhiệm vụ tổ chức tổng hợp, trình bày và cung cấp thông tin kế toán, tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp cần phải thực hiện việc phân tích thông tin kế toán. Để phân tích thông tin kế toán thực sự phát huy hiệu quả, cần tổ chức khoa học và hợp lý, phù hợp với đặc điểm kinh doanh và loại hình doanh nghiệp. Nhìn chung, tổ chức phân tích thông tin kế toán trong doanh nghiệp thường được tiến hành qua các bước: - Tổ chức lập kế hoạch phân tích: - Tổ chức thực hiện công tác phân tích - Tổ chức báo cáo kết quả phân tích 1.3. Lý thuyết nền và các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán doanh nghiệp Nghiên cứu để hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp là một yêu cầu bức thiết. Vì vậy, cần đi sâu phân t ch các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán để có các định hƣớng tổ chức. Các nghiên cứu trƣớc đây dựa trên một vài lý thuyết thực chứng để tìm hiểu về ảnh hƣởng của các nhân tố đến tổ chức công tác kế toán. 1.3.1. Các lý thuyết nền tảng được sử dụng trong nghiên cứu 1.3.1.1. Lý thuyết thông tin 1.3.1.2. Lý thuyết thông tin bất đối xứng 1.3.1.3. Lý thuyết đại diện 1.3.2. Các nhân tố đã được các nghiên cứu trước đây tìm hiểu 1.3.2.1. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý của doanh nghiệp
9. 1.3.2.2. Hệ thống pháp lý kế toán chi phối tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp 1.3.2.3. Nguồn nhân lực kế toán ảnh hưởng đến chất lượng công tác tổ chức kế toán 1.3.2.4. Mức độ quan tâm chủ doanh nghiệp ảnh hƣởng đến chất lượng công tác tổ chức kế toán 1.3.2.5. Phương tiện cơ sở vật chất tác động đến đến chất lượng công tác tổ chức kế toán