Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị dị vật đường thở bằng nội soi ống cứng trực tiếp

Nội dung tài liệu: Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị dị vật đường thở bằng nội soi ống cứng trực tiếp

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA Y DƯỢC BÙI TIẾN THÀNH NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ BẰNG NỘI SOI ỐNG CỨNG TRỰC TIẾP KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH Y ĐA KHOA HÀ NỘI – 2020
2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA Y DƯỢC BÙI TIẾN THÀNH NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ BẰNG NỘI SOI ỐNG CỨNG TRỰC TIẾP KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH Y ĐA KHOA Khóa: QH.2014.Y Giáo viên hướng dẫn : ThS.BS. NGUYỄN TUẤN SƠN HÀ NỘI – 2020
3. LỜI CẢM ƠN Khi được giao đề tài khóa luận này, tôi có cơ hội được làm nghiên cứu, được học hỏi thêm nhiều điều về lĩnh vực mà tôi đam mê. Trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ quý báu từ phía các thầy cô, bạn bè và những người thân của tôi. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến thầy ThS.BS. Nguyễn Tuấn Sơn – bộ môn Tai Mũi Họng – Khoa Y Dược – Đại Học Quốc Gia Hà Nội, là người trực tiếp hướng dẫn cho tôi và tạo điều kiện để tôi thu thập số liệu tại bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương trong suốt quá trình thực hiện đề tài khóa luận; là người đã cung cấp thông tin, giúp tôi giải quyết nhiều vướng mắc, tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành khóa luận. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban chủ nhiệm Khoa Y Dược, toàn thể các thầy cô bộ môn Tai Mũi Họng, Ban giám đốc bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương, cùng các bác sỹ, điều dưỡng khoa Nội soi – Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương đã quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất để tôi thực hiện nghiên cứu và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Cuối cùng tôi xin biết ơn gia đình, bạn bè luôn ủng hộ, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện khóa luận này. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Sinh viên Bùi Tiến Thành
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong khóa luận là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Sinh viên Bùi Tiến Thành
5. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DVĐT Dị vật đường thở HCXN Hội chứng xâm nhập TMH Tai Mũi Họng TW Trung Ương
6. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Phân bố theo giới .................................................................................... 28 Bảng 3.2. Phân loại dị vật thực vật ......................................................................... 30 Bảng 3.3. Thời gian mắc dị vật trong đường thở .................................................... 31 Bảng 3.4. Triệu chứng cơ năng ............................................................................... 32 Bảng 3.5. Tính chất ho ............................................................................................ 32 Bảng 3.6. Triệu chứng thực thể ............................................................................... 33 Bảng 3.7. Phân độ khó thở thanh quản ................................................................... 33 Bảng 3.8. Hình ảnh X-quang lồng ngực ................................................................. 34 Bảng 3.9. Vị trí dị vật .............................................................................................. 34 Bảng 3.10. Cấp cứu ban đầu ................................................................................... 35 Bảng 3.11. Tỷ lệ mở khí quản ................................................................................. 36 Bảng 3.12. Kết quả điều trị ..................................................................................... 37
7. DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Phân bố lứa tuổi theo giới ................................................................... 28 Biểu đồ 3.2. Phân bố theo địa dư và thời điểm xảy ra trong năm ........................... 29 Biểu đồ 3.3. Bản chất dị vật .................................................................................... 30 Biểu đồ 3.4. Hội chứng xâm nhập........................................................................... 31 Biểu đồ 3.5. Số lần nội soi chẩn đoán và gắp dị vật ............................................... 35 Biểu đồ 3.6. Thời gian điều trị ................................................................................ 36
8. DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Thiết đồ cắt ngang qua thanh quản ........................................................... 4 Hình 1.2. Hình ảnh khí quản và thiết đồ cắt ngang khí quản .................................... 6 Hình 1.3. Hình ảnh cây phế quản .............................................................................. 8 Hình 1.4. Dị vật khí quản ........................................................................................ 13 Hình 1.5. Khí phế thũng .......................................................................................... 16 Hình 1.6. Xẹp phổi .................................................................................................. 17 Hình 1.7. Tràn dịch màng phổi ............................................................................... 18 Hình 1.8. Hình ảnh nội soi dị vật đường thở........................................................... 18
9. MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ............................................................................... 3 1.1. SƠ LƯỢC VỀ GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ THANH - KHÍ - PHẾ QUẢN 3 1.1.1. Thanh quản............................................................................................. 3 1.1.1.1. Giải phẫu .......................................................................................... 3 1.1.1.2. Sinh lý .............................................................................................. 4 1.1.2. Khí - phế quản ........................................................................................ 6 1.1.2.1. Giải phẩu khí quản ........................................................................... 6 1.1.2.2. Giải phẫu phế quản .......................................................................... 7 1.1.2.3. Sinh lý khí - phế quản ...................................................................... 8 1.2. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ BỆNH SINH ........................................... 9 1.2.1. Nguyên nhân .......................................................................................... 9 1.2.1.1. Do bản thân người bệnh .................................................................. 9 1.2.1.2. Do thầy thuốc ................................................................................. 10 1.2.2. Cơ chế bệnh sinh .................................................................................. 10 1.3. PHÂN LOẠI DỊ VẬT ................................................................................ 10 1.4. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG................................................................... 11 1.4.1. Hội chứng xâm nhập ............................................................................ 11 1.4.2. Hội chứng định khu ............................................................................. 12 1.4.2.1. Dị vật ở thanh quản ........................................................................ 12 1.4.2.2. Dị vật ở khí quản ........................................................................... 12 1.4.2.3. Dị vật ở phế quản ........................................................................... 13 1.4.3. Hội chứng nhiễm trùng ........................................................................ 14 1.4.4. Các thể lâm sàng đặc biệt .................................................................... 14 1.4.4.1. Dị vật đường thở bỏ quên .............................................................. 14 1.4.4.2. Dị vật sống ..................................................................................... 15
10. 1.5. TRIỆU CHỨNG CẬN LÂM SÀNG ......................................................... 15 1.5.1. Hình ảnh X-quang ................................................................................ 15 1.5.2. Nội soi .................................................................................................. 18 1.6. CHẨN ĐOÁN ............................................................................................ 19 1.6.1. Chẩn đoán xác định .............................................................................. 19 1.6.2. Chẩn đoán phân biệt ............................................................................ 19 1.6.3. Chẩn đoán vị trí dị vật .......................................................................... 20 1.6.4. Chẩn đoán biến chứng ......................................................................... 20 1.6.4.1. Phế quản phế viêm ......................................................................... 20 1.6.4.2. Áp xe phổi ...................................................................................... 20 1.6.4.3. Viêm mủ màng phổi ...................................................................... 21 1.6.4.4. Tràn dịch màng phổi, tràn khí trung thất, tràn khí dưới da ........... 21 1.6.4.5. Xẹp phổi ......................................................................................... 21 1.6.4.6. Sẹo hẹp thanh quản ........................................................................ 21 1.7. TIÊN LƯỢNG ........................................................................................... 21 1.8. ĐIỀU TRỊ ................................................................................................... 22 1.8.1. Cấp cứu ban đầu (tại chỗ) .................................................................... 22 1.8.2. Cấp cứu chuyên khoa ........................................................................... 23 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 24 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ................................................................... 24 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................. 24 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................. 24 2.2.2. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................ 25 2.2.3. Thời gian nghiên cứu ........................................................................... 25 2.2.4. Phương tiện nghiên cứu ....................................................................... 25 2.2.5. Qui trình nghiên cứu ............................................................................ 25 2.2.6. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................... 27